İlk yardım, insan yaşamını riske atan herhangi bir durumda kişiye ya da kişilere yapılan ilk müdahaledir. Sağlık ekipleri olay yerine gelene kadar kişiyi hayatta tutmak, kişinin sağlık durumunun kötüye gitmesini önlemek amacıyla uygulanır. İlk yardım eğitimi her birey tarafından alınması gereken bir eğitimdir. Normal hayatta zorunlu olmayan ilk yardım eğitimi bazı durumlarda zorunludur. İlk yardım eğitimi, Sağlık Bakanlığı onaylı kurumlarda verilmektedir. 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu kapsamında her işyerinin sertifikalı ilk yardım personelinin bulunması zorunludur. İşyerlerinin hangi tehlike sınıfına ait olduğu ya da çalışan sayısı fark etmemektedir. İşyerinde çalışan bir veya birden fazla personel, ilk yardım eğitimi almalıdır. Personel, aldığı eğitimin ardından Sağlık Bakanlığı onaylı kurumların düzenlediği sertifika sınavına girmeli, sınavdan başarılı puan almalı ve ilk yardım sertifikasına sahip olmalıdır.
İlk Yardım Eğitiminin Amacı Nedir?
İşyerlerinin hangi tehlike sınıfında yer aldığı o işyerinde kaç ilk yardım personelinin çalışması gerektiğini belirlemektedir. Tehlikeli ve çok tehlikeli işyerlerinde her 10 personelde 1 personel ilk yardım eğitimi almalıdır. Az tehlikeli işyerlerinde ise 20 personelde 1 personel ilk yardım eğitimi almalıdır. İlk yardım eğitimi alan personeller sayesinde işyerlerinde daha güvenli bir çalışma alanı oluşturulur. İlk yardım eğitiminin amacı:
- İnsan yaşamını korumak ve insan yaşamının sürdürülmesini sağlamak
- Müdahale edilen kişinin yaşamsal fonksiyonlarının sürdürülmesini sağlamak
- Kişinin sağlık durumunun kötüleşmesini önlemek
- Kişinin iyileşme sürecini korumak ve hızlandırmak
İşyerlerinde çeşitli nedenlere bağlı olarak bazı aksilikler yaşanabilir. İş kazası, deprem, yangın, zehirlenme gibi insan yaşamını tehlikeye atan durumlarda ilk yardım bilen personeller insan yaşamını kurtarabilir. Sağlık görevlilerinin olay yerine gelme süresi uzayabilir. Olay yerine sağlık ekipleri gelene kadar yaralanan veya zehirlenen kişinin sağlık durumu kontrol altında tutulmalıdır. İlk yardım eğitimi ise insanların hayatta kalmasını sağlamak için önemlidir.
İlk Yardım Eğitimi Alan Kişinin Özellikleri
İlk yardım eğitimi alan veya almak isteyen kişiler soğukkanlı ruh halini korumalıdır. Yaşadığı veya gördüğü olay karşısında telaş yapan kişiler ilk yardım sırasını karıştırabilir. Bu nedenle kişinin soğukkanlı olması, ilk yardım sırasında doğru ilerlemesi önemlidir. İlk yardım eğitimi alan kişilerin özellikleri:
- Sakin olmak
- Telaş yapmamak
- Hastayı sakin tutmak
- Hastanın durumunu değerlendirmek ve doğru ilk yardımı uygulamak
İlk yardım eğitimi alan kişiler sakin olmalı ve telaş yapmamalıdır. Eğer hastanın bilinci açıksa ilk yardım öncesinde hastayla konuşmalı, hastanın sağlık durumu hakkında bilgi almalı ve hastayı sakinleştirmelidir. Hastanın sağlık durumunu değerlendirmeli ve doğru ilk yardımı uygulamalıdır. Bu sırada çevreyi organize ederek sağlık ekiplerine, itfaiyeye ve polise haber vermeyi sağlamalıdır. İlk yardım eğitimi alan kişiler süreyi doğru yönetmelidir.
İlk Yardımda Uygulanan Temel Uygulamalar
İlk yardım eğitimi alan kişiler için 3 temel uygulama vardır. Eğitim sonrasında ilk yardım uygulaması yapacak olan kişinin takip edeceği sıralama:
- Koruma
- Bildirme
- Kurtarma
KBK olarak da adlandırılan bu sıralamada koruma ilk sırada yer alır. Oluşan bir kaza sonrasında öncelikle ortam değerlendirilmeli ve oluşabilecek yeni bir kazanın önüne geçilmelidir. Koruma işlemi olarak ilk yardımda bulunacak kişi güvenilir bir çevre oluşturmalıdır. Güvenilir bir çevre oluşturulduktan sonra bildirme yapılır. Olay sonrasında vakit kaybetmeden iletişim aracıyla 112 aranmalı, durum bildirilmelidir. Koruma ve bildirme işleminin ardından kurtarma yani müdahale işlemi gelir. Hasta veya yaralıya ilk müdahale yapılmalı, hasta veya yaralının sağlık durumu kontrol altında tutulmalıdır. Sağlık ekipleri gelene kadar hasta yanında durulmalıdır.
Sertifikalı İlk Yardım Nedir?
İlk yardım eğitimi alan kişiler Sağlık Bakanlığı onaylı sınavlara girecektir. Sınavdan geçer puan alan kişiler İlk Yardım Sertifikası sahibi olur. Sertifika sahibi kişiler işyerlerinde daha güvenli bir çalışma alanının oluşturulmasına yardımcı olur. İşyerlerinde zorunlu olan sertifika, personel için kolaylık sağlamaktadır. İlk yardım eğitimi kapsamında temel müdahale yöntemlerinin bilgileri verilir. Bunların başında suni solunum ve kanamaya müdahale etmek gelir. İlk yardım eğitimi alacak olan kişiler için temel ilk yardım eğitimi ve standart ilk yardım eğitimi bulunmaktadır. Eğitim süresi belirlidir. Eğitimde sözlü, yazılı ve uygulamalı anlatım bulunmaktadır. Eğitim sonrasında her kişiden uygulama yapması istenir. İlk yardım sertifikası her işyerinde geçerlidir.